UNED – Cambridge: circuitos cerebrais da procura da cocaína

3 de febrero de 2021

O profesor Alejandro Higuera Matas publicou un estudo sobre os circuítos cerebrais que median na procura de cocaína na prestixiosa revista científica internacional Biological Psychiatry. A súa investigación, titulada The Basolateral Amygdala to Nucleus Accumbens Core Circuit Mediates the Conditioned Reinforcing Effects of Cocaine- Paired Cues on Cocaine Seeking (“O circuíto da amígdala basolateral ao núcleo accumbens core media os efectos reforzadores condicionados das claves asociadas á cocaína sobre a conduta de procura da droga”) é froito dunha estancia do investigador na Universidade de Cambridge a través do programa de Sabáticos José Castillejo. O seu éxito abre novos camiños á colaboración entre ambas as universidades.

OURENSE, 3 de febreiro de 2021.-O estudo publicado por Alejandro Higuera Matas, utiliza técnicas novas de manipulación da actividade neuronal para comprobar os mecanismo de adicción á cocaína. Consiste en diseccionar, en modelos animais, o circuíto cerebral que vai desde a amígdala ao núcleo accumbens core e demostra causalmente a súa implicación na procura persistente de cocaína que fan os animais que xa tiveron un contacto prolongado coa droga. “As persoas que sofren unha adicción e en concreto a adicción á cocaína pasan moito tempo buscando unha nova dose da droga. Esta procura da substancia parece estar mantida e reforzada no tempo a través das claves contextuais asociadas á mesma. Estas claves poden ser a persoa coa que se consome a cocaína, o lugar onde se toma a droga, a música que soa de fondo, etc… Dado o papel crucial que teñen estes eventos ambientais, resulta de capital importancia desentrañar o mecanismo cerebral responsable deste fenómeno”, explica o autor da investigación.

Os camiños da adicción

Alejandro Higuera sinala que “Aínda que desde hai tempo sospeitábase que tanto algunhas estruturas como a amígdala basolateral ou o núcleo accumbens, na súa división coñecida como “ core”, estaban implicados neste fenómeno, non se sabía con seguridade se había un circuíto neural concreto conectando ambas as rexións cerebrais que estivese a participar no papel das claves condicionadas sobre a procura da cocaína”. Para resolver esta cuestión, o investigador da UNED utilizou un modelo animal en ratas que reproduce moi ben o papel que ten o reforzo condicionado sobre a procura da droga.

“Utilizando a tecnoloxía coñecida como DREADDs (receptores de deseño exclusivamente activados por drogas de deseño) e un conxunto de vectores virales, puidemos manipular selectivamente a actividade do circuíto que vai desde a amígdala basolateral ao núcleo accubens-core”. O que observaron no estudo publicado foi que “ao inhibir quimiogenéticamente este circuíto, interferiamos dunha maneira moi significativa co establecemento do reforzo condicionado que median as claves asociadas á cocaína. É dicir, que os estímulos que asociaramos á droga, xa non eran capaces de reforzar a procura da mesma. Curiosamente, este circuíto xa non parecía estar implicado despois dun contacto continuado coa cocaína, polo que parece que, cando o suxeito pasou moito tempo consumindo e asociando os estímulos do ambiente a este consumo, o circuíto mencionado xa non é importante, e seguramente outras estruturas cerebrais tales como o corpo estriado dorsal ou a amígdala central, adquiran un papel protagonista”. A importancia dos resultados destes experimentos reside na demostración “por primeira vez e de maneira clara, da participación deste circuíto nervioso nun fenómeno tan importante como o reforzo condicionado por cocaína, Estes experimentos abren novos horizontes na terapia das persoas que sofren trastornos adictivos”.

Atopamos ao profesor Higuera inmerso nos trámites para solicitar á Dirección Xeral de Estupefacientes, dependente da Axencia Española do Medicamento materiais para os seus experimentos con ratas. É un proceso de documentación ineludible, prolijo e moi ríxido, porque, como distinguir ao científico que adquire drogas para a súa investigación do camelo que minorea nas rúas? “A solicitude das drogas, cocaína, heroína etc…, ten que realizarse no contexto dun proxecto de investigación aprobado polos comités éticos e científicos correspondentes. Á parte, o director da investigación comprométese a custodiar e a controlar exhaustivamente a mesma”. A súa estancia dun semestre en Cambridge “foi unha experiencia moi valiosa a nivel profesional polo altísimo nivel académico e científico da institución e o punteiro das súas instalacións. Tamén a nivel persoal pola relación de amizade e colaboración que se forxou co director do equipo de investigación ao que me incorporei alí, o doutor David Belin”. Higuera Matas reincorporouse á UNED para formar o seu propio grupo de Investigación en psicobiopatoloxía. “Gustaríame animar a todo o mundo a facer este tipo de estancia porque son moi enriquecedoras a nivel profesional pero tamén a nivel persoal. Para min resultou un punto de inflexión na miña carreira e tamén na miña vida persoal porque gañei grandes amigos”.