O Colexio Miraflores dispón dunha Aula de Divulgación Científica en colaboración coa UNED

23 de abril de 2021

A dirección do centro escolar de Pereiro solicitou á Universidad axuda para achegar aos seu alumnado a investigación e o método científico.

OURENSE, 23 de abril de 2021.- O Colexio Miraflores, en Pereiro de Aguiar, estrea unha Aula de Divulgación Científica en colaboración coa UNED. Todo comezou cun escrito asinado pola directora do Colexio Miraflores, María Diez Uriarte, dirixido ao director de UNED Ourense, Jesús Manuel García Díaz. Na misiva, solicitáballe “establecer unha colaboración coa Universidade Nacional de Educación a Distancia, para achegar aos alumnos do noso Colexio Miraflores á investigación e ao coñecemento do método científico, así como para ofrecer aos nosos profesores cursos de formación de alto nivel que lles axuden a mellorar a súa práctica docente e a profundar nos coñecementos das súas áreas de especialidade”. As xestións que seguiron á recepción da misiva deron como resultado a sinatura dun protocolo entre o Colexio Miraflores e o Vicerreitorado de Investigación, Transferencia do Coñecemento e Divulgación Científica, á fronte do cal está Rosa María Martín Aranda, quen ao mesmo tempo é Vicerreitora Primeira da UNED.

Tras as oportunas xestións, chegouse á firma dun protocolo entre a Propiedade do Colexio Miraflores e a vicerreitora. Dado que esta Universidade é unha institución de dereito público, dotada de personalidade e plena autonomía, entre as súas funcións xerais recoñece como esenciais as actividades do ensino, o estudo, a investigación e a transferencia do coñecemento, en orde ao pleno desenvolvemento científico, cultural, artístico e técnico da sociedade. E debido a que por parte do Colexio hai interese en ampliar o apoio que presta á divulgación da Ciencia e a Cultura entre os diversos grupos de idade existentes no mesmo, ambas as entidades queren iniciar unha colaboración para o desenvolvemento de accións de divulgación científica, dirixidas aos seus estudantes de Educación Primaria e Secundaria. Así nace a posta en marcha dun Aula UNED de Divulgación Científica no Colexio Miraflores na que se desenvolverán diversos talleres tales como Ciencia electromagnética, do cole a casa…e máis aló; Isto chéirame a ciencia; MOOC! MOOC! Química made in Spain ou a realización de charlas e obradoiros sobre Paleontoloxía, Arqueoloxía, Historia, Robótica e Dixitalización, así como Intelixencia Artificial.

Este protocolo contempla outras actividades da Oficina de Transferencia da Investigación (OTRI) entre as que se atopan sesións, cursos de Psicoloxía da maternidade, do desenvolvemento infantil e da crianza; comprensión lectora e apoio á actividade docente; realización de xornadas de difusión e divulgación; programa automático de corrección de probas escritas GRUBRIC; Batería de Avaliación da Competencia Matemática (BECOMA); Método de avaliación e mellora da comprensión lectora; metodoloxía de bibliotecas escolares, entre outras accións. Este protocolo terá unha vixencia de tres anos.

"Hai uns meses, tiven a oportunidade de coñecer a Jesús Manuel García quen, ademais de ser unha persoa encantadora, comparte a miña paixón pola educación e pola divulgación do coñecemento. Coñecendo o traballo que realiza a UNED ao ser a maior universidade en España levando o proceso educativo a todos os núcleos de poboación, tiven a ousadía de propoñerlle unha colaboración para estender ese gran labor ao noso ámbito educativo", sinala a directora do colexio, María Diez Uriarte. "Sendo unha casa de estudos comprometida coa procura da verdade e a divulgación do coñecemento científico, pareceume moi interesante establecer un vínculo que lle permitise estender ese coñecemento aos nosos alumnos de distintos niveis", engadiu para agradecer "enormemente á UNED, especialmente a Rosa María Martín e a Jesús Manuel García, por facer posible esta colaboración. Sen dúbida, desde o Colexio Miraflores estamos comprometidos en achegar aos nosos alumnos á ciencia, de tal forma que, desde pequenos, incentivemos neles a curiosidade científica para que posteriormente transfórmense en grandes científicos que axuden a construír, coas súas investigacións e descubrimentos un mundo mellor. Confío en que esta colaboración sexa o inicio dunha ampla e estreita cooperación entre as nosas institucións, que siga ampliándose, transformándose e reinventándose en beneficio da nosa comunidade, e desta terra que tanto queremos todos".

Jesús Manuel García sinalou que “UNED Ourense está aberta a todo o territorio que lle é propio, a provincia. Entre as numerosas actividades que programamos cada ano nas diversas comarcas, tamén se acha o noso achegamento aos máis novos, nos colexios. Empezamos polo Miraflores, dado o interese mostrado, pero esta clase de accións terá cabida en cuantos centros escolares solicítennolo”. “Queremos espertar a paixón por investigar nos nosos mozos, divulgar a ciencia no seu ambiente, á súa medida. Non deixa de ser unha devolución á sociedade do que a Universidade fai, que non é outra cousa que investigación. E a nosa, a UNED, ten un enorme potencial e moita experiencia en divulgar a ciencia a través de aulas por toda España, como a que agora se inicia neste colexio Miraflores e que confío que non sexa a única", engadiu o director de UNED Ourense. Recordou que con esta actividade cúmprese o Plan Estratéxico da UNED, e dase un novo paso afianzando a presenza do Centro Asociado de Ourense entre os máis xoves cultivando o seu gusto pola ciencia.

Conscente de que a divulgación é un tema de crecente interese para toda a comunidade científica, dado que é necesaria para que o público en xeral comprenda que se está investigando e por que, "algo imprescindible se queremos que a sociedade invirta cada vez máis medios en desenvolver coñecemento científico”, dixo Rosa María Martín Aranda, vicerreitora, quen expuxo que estas tarefas incrementan a visibilidade dos científicos, “posto que se obervou que nos últimos anos cada vez aparecemos menos nos medios de comunicación, estamos infravalorados, ao carecer de popularidade,e temos pouca representación nos órganos importantes de toma de decisións na sociedade (política)". Todo elo fai que menguen as vocacións científicas, "o cal é preocupante nunha sociedade que pretende conquerir un desenvolvemento sostible”. Rosa María Martín non dubida que a Cienciadotou á nosa sociedade de avances tecnolóxicos fundamentalis para a vida que deben ser coñecidos e recoñecidos por todos, empezando polos máis xoves”.

Así as cousas, a UNED apostou fortemente “por ir aos colexios a contar aos nenos o niños interesante e bonito que é o noso traballo, co obxecto de incrementar esas vocacións tan necesarias. Neste marco foi eleborado un conxunto de actividades científicas, co obxectivo de chegar ás aulas de forma lúdica e sinxela”.

Neste proxecto que hoxe comeza no Miraflores participan profesores e investigadores de todas as Facultades e Escolas da UNED, que prepararon experimentos interactivos atractivos para os escolares. Os oxectivos son:

Achegar a Ciencia e a Innovación desde o cercano e cotián. Elixiuse como tema central “os aromas” e “os imáns” pola súa cercanía e cotianidade para o público ao que se dirixe a acción.
Fomentar a experimentación entre os máis xoves. En todo momento, a experimentación forma parte da actividade. As actividades propostas, son lúdicas e participativas, estimulan a curiosidade e o interese científico dos escolares, así como a creatividade e a innovación.

Todas as actividades están baseadas nun proceso de investigación real, os escolares terán a oportunidade de participar nun proceso científico concreto, actuando na toma de datos e de decisións científicas. O equipo investigador, con ampla experiencia en divulgación científica, participa activamente en todas as actividades difundindo desta maneira tanto os métodos científicos empregados como os resultados das súas investigacións. Como obxectivos específicos se pretende que:

As actividades se prantexan de forma lúdica e creativa con gallo de espertar a curiosidade e o interese entre os escolares e xoves sementando futuras vocacións científicas.
As actividades propostas inciden no valor da ciencia e a tecnoloxía pola súa utilidade social e económica.
O enfoque práctico dea actividades permite que os alumnos asimilen o risco e o erro como parte do proceso de aprendizaxe.

A vicerreitora de Investigación da UNED sinala que se propoñen como actividades:

Obradoiros realizados nos Centros Escolares.
Concurso de Proxectos de traballos de Investigación Científica presentados polos Centros Escolares.
Exposición dos traballos seleccionados.
Entrega de premios aos mellores traballos.

Colaboracións con outras entidades

Para o proxecto, sinala Rosa María Martín, "creouse un grupo de traballo multidisciplinar con núcleo formado pola UNED. No equipo participaron pedagogos e especialistas en educación, especialistas en informática e novas tecnoloxías, científicos, enxeñeiros e arquitectos. O proxecto irase avaliando de forma continua e permanente ao longo de todo o seu proceso, analizando e controlando a eficacia de cada unha das etapas e actividades que o compoñen. É innovador e inclusivo en canto ao público ao que vai chegar, estudantes das primeiras etapas educativas. É unha iniciativa que interesou e implicou a múltiples docentes de Centros, Departamentos e Facultades da UNED, sendo creado un equipo multidisciplinar moi ben coordenado que está a traballar na divulgación aunando capacidades. Procurouse a implicación das familias e do resto da comunidade escolar utilizando as redes sociais e informando a tempo real do desenvolvemento dos obradoiros e actividades".

O proxecto produciu diverso material didáctico teórico, así como material para experimentar incluido na "Aromateca” e o “Kit de Faraday” ou caixa dos imáns. Conta, tamén coa colaboración de diversas institucións como a Fundación Española para a Ciencia e a Tecnoloxía (FECYT) que é pública, dependente do Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades. A asociación sen ánimo de lucro Colarte, e empresas privadas como LÓreal, CEPSA, AMEI-WEACE (Asociación mundial de educadores infantiles), TIME-ZONE, SIGMA-ALDRICH-MERCK, Colexio de Biólogos da Comunidade de Madrid, DRABA (Enxeñería medioambiental) GRILAB, XSEQURE, SAILAB. A colaboración de profesores e estudantes de doutoramento no proxecto será fundamental para lograr os obxectivos marcados.

"A UNED séntese moi afortunada de poder contar co Colexio Miraflores de Ourense como primeiro colexio que se une a este proxecto mediante o protocolo de colaboración asinado. Desexamos que sexa o inicio duhna fructífera colaboración, para espertar vocacións científicas e levar o coñecemento da ciencia a todas partes", rematou Rosa María Martín Aranda.

UNED Ourense