Doutor Jorge Martín Arevalillo: “A transferencia da investigación académica é rentable e retorna valor”

28 de mayo de 2021

O investigador da UNED impartiu a última conferencia do ciclo que a Universidade deseñou para Ourense, sobre Ciencia de datos para a analítica de negocio e a xestión empresarial, emitida desde o Centro de Intelixencia Artificial da cidade e con apoio do Vicerreitorado de Investigación, Transferencia do Coñecemento e Divulgación Científica da UNED. Clausuraron o ciclo os directores do Centro de IA de Ourense, da Escola Técnica Superior de Enxeñería Informática da UNED e de UNED Ourense.

OURENSE, 28 de maio de 2021.- O profesor doutor Jorge Martín Arevalillo pechou onte coa súa o ciclo de conferencias do seminario de IA organizado pola UNED para Ourense. O relator sinalou que nos últimos anos “estamos a ser testemuñas dunha revolución tecnolóxica que está a transformar o mundo en que vivimos; a dixitalización dinamizou os procesos de cambio da sociedade do século XXI cara a un novo escenario gobernado pola información e os datos. Nesta contorna de cambio, as distintas organizacións e actores económicos víronse #ante a necesidade imperiosa de impulsar medidas para a reconversión das súas estruturas operativas, a fin de adaptalas a esta nova contorna no que o dato é un activo que cotiza á alza”. Na conferencia impartida esta mañá en Ourense examinou o fenómeno da explosión do dato, “que nos gusta denominar o big bang dos datos (big bang data), facendo fincapé no papel protagonista que desempeña a Ciencia de Datos #ante o desafío analítico de transformar o dato en solucións que poidan ser implementadas polas organizacións, tanto públicas como privadas, a modo de panca de cambio para a eficiencia e a mellora competitiva”.

Este desafío, sinala o doutor Arevalillo, abre un escenario de oportunidades para a investigación académica en Ciencia de Datos e para a transferencia dos seus resultados mediante o desenvolvemento e aplicación de algoritmos para a analítica de negocio e a xestión empresarial. “Os algoritmos matemáticos desenvolvidos pola investigación en Ciencia de Datos proporcionan un corpo de ferramentas de gran potencial para transformar o dato en valor; a exposición presenta este corpo de investigación como unha proposta de valor que nos permite abordar o reto analítico desde tres planos complementarios pero non excluíntes: o da analítica descritiva, a preditiva e a prescriptiva”.

O relator examinou os resultados de dous casos de uso, que se desenvolveron en proxectos de transferencia para banca comercial, como exemplos ilustrativos desta proposta de valor e dixo que “estas dúas aplicacións mostran o potencial que teñen os algoritmos para extraer coñecemento a partir dos datos, un coñecemento que se traduce en información útil de valor de negocio”. Os casos presentados teñen como base científica a liña de investigación, sobre desenvolvemento e aplicación de algoritmos para a análise científica de datos, na que o relator leva traballando desde hai tempo. “Ambos os casos poñen de manifesto que a transferencia da investigación académica é rendible e retorna valor. Os proxectos que se presentan forman parte das iniciativas de transferencia en Ciencia de Datos, articuladas desde a Oficina de Transferencia de Resultados de Investigación (OTRI) da UNED, para todas aquelas empresas ou organismos interesados en adoptar solucións analíticas de valor”, destacou o profesor da UNED.

Clausura oficial do ciclo

Na clausura deste ciclo, o director do Centro de Intelixencia Artificial de Ourense, David Olivieri, dixo que a xornada de hoxe marca "un fito importante na traxectoria do noso centro. Hoxe clausuramos o II ciclo de seminarios en colaboración coa UNED. As charlas non só foron interesantes a nivel intelectual, senón que tamén serven como punto de partida para unha colaboración en traballos e proxectos reais no futuro. O froito de coñecer algúns traballos que fixeron distintos grupos de investigación da UNED no ámbito de IA permítenos atopar direccións en común". E engadiu: "Aínda que estamos a pechar este ciclo de seminarios, isto é o comezo dunha relación produtiva".

O director da Escola Técnica Superior de Enxeñería Informática, Rafael Pastor Vargas, agradeceu a Jesús Manuel García, e a David Olivieri, "o traballo realizado durante esta época tan convulsa de pandemia na organización do ciclo de conferencias. Debo agradecerlles de maneira especial que pensen e conten coa Escola de Informática da UNED e permitírannos mostrar nestas conferencias a calidade do traballo de investigación e innovación que fan os diferentes departamentos e grupos de investigación da Escola" En concreto, sinalou "temos a sorte na Escola de contar con excelentes referentes en distintas áreas da IA e especialmente da aplicación da IA en diferentes ámbitos. Os nosos departamentos de IA e de Linguaxes e Sistemas Informáticos representaron á Escola neste ciclo de conferencias e cónstame que o grao de satisfacción coas devanditas conferencias foi alto, acorde coas temáticas das diferentes charlas. Debo engadir que a Escola conta con varios mestrados específicos para o desenvolvemento de competencias e habilidades en IA como son o Mestrado en Investigación en Intelixencia Artificial, o mestrado en Tecnoloxías da Linguaxe ou o Mestrado en Enxeñería e Ciencia de Datos. Estes mestrados céntranse no desenvolvemento de solucións de IA, así como en investigación nestes ámbitos".

Tamén dixo o doutor Pastor Vargas que a Escola ten outros mestrados específicos "que sen ben non están centrados na IA, se que nos propios plans de estudo esta disciplina científica é usada en diferentes escenarios. Mostra destes escenarios, temos o Mestrado Universitario en Ciberseguridade, o Mestrado Universitario en Enxeñería de Sistemas e de Control, e o Mestrado Universitario en Investigación en Enxeñería de Software e Sistemas Informáticos".

Na Escola tamén é posible facer un doutoramento en Sistemas Intelixentes que permite a especialización a nivel de investigación en Intelixencia Artificial. "Aproveito para comentarvos que estamos nos prazos de inscrición e anímovos a que revisedes esta oferta que con seguridade será de voso agrado", dixo o director da ETSII da UNED. Rafael Pastor Vargas manifestou que "non só a IA está asociada ao espectro da investigación, senón que na actualidade é un motor de cambio para moitas empresas e negocios, e é importante coñecer as realidades, vantaxes e desvantaxes de aplicar solucións baseadas en IA en escenarios reais. O obxectivo destas charlas foi precisamente este, conseguir achegar a IA ao cidadán e facerlle entender cales son as posibilidades de aplicación e tamén cales son os límites actuais da devandita aplicación. Necesítanse profesionais desta disciplina cunha formación multidisciplinar e transversal que sexan capaces de abordar problemas diversos e dar respostas a diferentes desafíos que van xurdir no futuro da humanidade. Estes desafíos farannos preguntarnos se a IA será capaz de substituírnos nalgún momento ou ben conviviremos de maneira pacífica coa nosa evolución dixital/cibernética (esperemos que sexa así, porque as películas apocalípticas respecto diso non son un bo agoiro)". "Todas as persoas que estades conectadas tedes unha curiosidade específica nestes temas e probablemente xa teñades coñecementos en materia de algoritmos de aprendizaxe ou intelixencia artificial xeneral, pero é importante destacar o aspecto de difusión que teñen estes ciclos de conferencias para democratizar o acceso ao coñecemento. Esta democratización sempre levou aparellada unha evolución/revolución que fixo que o ser humano avance. Neste caso, estamos inmersos nunha nova revolución asociada á IA e aos procesos de dixitalización. Aproveitando este último argumento, se quería incidir na difusión da IA a nivel máis xeral, e en concreto falarvos dun curso MOOC que se organizou desde a Escola e no cal participan profesores de dous departamentos. O curso chámase Elementos da IA e esta dispoñible na url elementsofAI. com. Este MOOC é gratuíto e está pensado para presentar os fundamentos básicos da IA desde unha perspectiva xeneralista a calquera persoa que non teña coñecementos da IA. Isto tipo de iniciativas permitirá desmitificar a disciplina e conseguir paliar os receos e medos que poidan xurdir na cidadanía polo descoñecemento do que é a IA", dixo Rafael Pastor Vargas quen insistiu en que o obxectivo da Escola de Informática da UNED non é só desenvolver difusión e a IA con estas conferencias senón "buscar propostas de futuro en proxectos e outras colaboracións cos dous centros de referencia en Ourense acerca da IA. Por esta razón, creo que o futuro das tres entidades estará entrelazado durante varios anos en proxectos conxuntos".

O director de UNED Ourense, Jesús Manuel García Díaz, deu as grazas ao Vicerreitorado de Investigación e Transferencia do Coñecemento, polo apoio a este ciclo, ideado na Escola Técnica Superior de Enxeñería Informática, “a cuxo ex decano, Rafael Tomás, hai que agradecer que movese a todo o seu equipo para confeccionar máis dunha decena de conferencias. Grazas ao actual director, Rafael Pastor Vargas, polo seu apoio, e aos departamentos de IA e de Procesamento da Linguaxe Natural da UNED. Tamén agradezo o apoio intestimable da OTRI e, por suposto, grazas ao Centro de Intelixencia Artificial de Ourense, desde o que se emitiron as conferencias e aínda hoxe emitiuse a última”.

Subliñou o doutor García Díaz que a UNED “é unha das institucións que se comprometeron seriamente co Concello de Ourense a participar no proxecto de IA colaborando con coñecemento científico e, tal como reza no convenio asinado entre o Reitorado e a Alcaldía, a Universidade seguirá colaborando con este Centro de IA, que se atopa dando os seus primeiros pasos”. “Sempre coa bandeira do coñecemento e a ciencia por diante, a UNED preparou para esta cidade un seminario de alto nivel, tanto científico como divulgativo, segundo o tema para tratar. Todos os relatores son grandes investigadores en IA da UNED e deixáronnos o listón alto cos seus proxectos e investigacións punteiras”, indicou o director de UNED Ourense, quen resaltou que “o departamento de IA da Escola Superior Técnica de Enxeñería Informática da UNED é punteiro a nivel internacional”. “Este ciclo tivo unha primeira fase dotada de 4 relatorios e 9 na segunda. Faláronnos de IA aplicada á mediciña, ao deporte, á Axenda 2030, á tradución automática, aos vehículos autónomos; faláronnos dos algoritmos evolutivos e as súas aplicacións; tamén de IA en contornas educativas e sociais así como o sesgo en sistemas de avaliación. Expúxose coñecemento, abríronse portas para contactos e para colaboración científica. Aprovéitese!”, finalizou Jesús Manuel García.

O acto de clausura e o relatorio pódense ver aquí.