A organización territorial do Estado e as competencias das Comunidades autónomas pecharon as xornadas Luces y sombras del sistema constitucional español na UNED de Ourense
Sonia Rodríguez Campos subliñou a ventaxa que supoñen as autonomías e Luis Míguez Macho fixo fincapé en como o nivel competencial das comunidades igualouse en 1994 pero todo cambiou desde o Estatuto de Cataluña do 2006
OURENSE, 12 de abril de 2019.- O xoves 11 de abril celebrouse a última sesión de relatorios das xornadas Loces e sombras do sistema constitucional español, no Centro Cultural Marcos Valcárcel e organizadas polo Centro Asociado á UNED en Ourense. Na devandita xornada abordouse o último bloque, dedicado ao título VIII da Constitución Española: a Organización Territorial do Estado. Tema polémico e sobre o que practicamente todos os días existe algunha información respecto diso.
O primeiro relatorio impartiuna a directora da Escola Galega de Administración Pública, a profesora de Dereito administrativo, Sonia Rodríguez-Campos. Resaltou a relatora que desde o estalido da crise económica prodúcense máis críticas que eloxios ao modelo territorial español. A partir de aquí, pregúntase se verdadeiramente está enfermo o Estado autonómico e se é necesaria unha reforma da Constitución. Porque moitos falan de reformar a Constitución pero ninguén di como.
Despois de desenvolver brevemente un balance sobre a construción do Estado autonómico, afirmou que con este modelo deixábanse atrás décadas de centralismo, #cuestión que se acolleu con alegría e optimismo. Tamén destacou a rapidez e eficacia da construción do modelo autonómico, o cal, no seu momento, foi amplamente aceptado social, doctrinalmente e chegouse a cualificar como revolucionario, en definitiva, como un logro. Nesta crise constitucional chégase a expor a existencia de institucións como as deputacións, a propia monarquía ou as comunidades autónomas. Centrándonos no último punto, é certo que existen asimetrías entre as autonomías: no financiamento, na impartición de linguas oficiais, na transferencia de competencias... Entón, sería conveniente unha devolución das competencias ao Estado? A profesora fixo fincapé en que o aparello administrativo, a oferta de servizos debe estar preto do cidadán, é dicir, se se transferisen ao Estado existiría un análogo da comunidade autónoma pero con distinta denominación. 
Insiste Sonia Campos en que a Constitución ten como característica principal un carácter integrador, parte do consenso co que se aprobou en 1978. Actualmente, non hai contexto adecuado para expor unha reforma.
En relación á aceptación por parte da cidadanía das Comunidades Autónomas, o CIS de febreiro de 2019 arroxa unha serie de datos sobre a aceptación por parte dos cidadáns do modelo territorial. Un 43,1% dos enquisados son partidarios das comunidades autónomas; un 12,1% sería partidario dun menor nivel de autonomía e, por último, un 12,7% serían partidarios dun maior nivel de autonomía. En definitiva, que as autonomías supoñen unha maior vantaxe que desvantaxe. Como última idea, sinalou Rodríguez Campos que unha medida imprescindible sería ampliar a transparencia para que exista unha mellor comunicación entre as institucións.
Competencias
A segunda conferencia desta última xornada correu a cargo do catedrático de Dereito administrativo da USC, Luís Míguez Macho. Afirma o profesor Míguez que este é un tema que se traballou moitísimo. O determinar se ten que haber máis competencias ou non é un tema político, #cuestión que non é obxecto de abordar. Centrándose no tema xurídico, o modelo territorial español está ben configurado? Para contestar a esta cuestión acudiu á experiencia estadounidense e italiana.
Centrándose xa en España, realizou unha síntese da evolución ata a constitución das comunidades autónomas tal e como as coñecemos agora. A repartición competencial é unha mestura dos sistemas vistos e inspírase na Constitución da II República, no cal non se prevía un sistema de descentralización completo. Ademais, en España, existían as preautonomías antes da propia Constitución de 1978. Os constituíntes optaron por establecer dúas listas, as do artigo 148 (competencias asumibles polas comunidades autónomas nos seus estatutos de autonomía) e as do artigo 149 (competencias en todo caso do Estado). Tamén fixo referencia á posibilidade, por parte do Estado, de darlle competencias ás CCAA (do 149) en virtude do establecido no artigo 150.2 da Constitución.
O profesor sinalou a diferenza de constitución das Comunidades autónomas en virtude das disposicións da Constitución. Manifestou a existencia de varias categorías de Comunidades Autónomas. As que se constituíron en virtude da Disposición Transitoria 2ª: Cataluña, País Vasco e Galicia; Andalucía, que se constituíu a través do artigo 151.1 da Constitución; a través da Disposición Adicional 1ª en relación a Navarra. Isto é importante porque as competencias fóronse adquirindo paulatinamente e de forma gradual, dependendo da forma de constituírse en Comunidade Autónoma. No ano 1994 o nivel competencial das CCAA igualouse. Pero todo cambiou a partir do Estatuto de Autonomía de Cataluña do ano 2006, no que se tratou de mellorar o financiamento autonómico e elevar o nivel competencial para diferencialo do resto, entre outras cuestións.
En definitiva, a desigualdade competencial segue existindo. Podería resolverse a través dunha lista pechada na propia Constitución española, como parte da solución. Non existe xustificación para que existan competencias diferentes. 
Con esta exposición de Míguez Macho clausuráronse estas xornadas na UNED, que estiveron concorridas de asistentes durante os tres días que duraron. Nelas quedou claro por parte de todos os relatores a defensa da Constitución, cuxa reforma precisa dun tempo adecuado que non é o actual. A UNED, como dixo o seu director en Ourense, quixo achegar a actualidade do sistema constitucional a través de dez cuestiones expostas ás que se tentou dar resposta por outros dez relatores. A iniciativa resultou satisfactoria e o nivel dos relatorios foi alto e cheo de contido. Pola tribuna pasaron Roberto Branco Valdés, José Agustín González-Ares, Jesús Manuel García Díaz, Noa Ferreiro Ávila; Inés Celia Iglesias Canle, Manuel Arias Carral, Fernando Alañón Olmedo, Sonia Rodríguez Campos, Luís Míguez Macho e o ata o pasado xoves, 11 de abril, presidente do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, Miguel Ángel Cadenas Sobreira, cuxa intervención pública antes de acceder á xubilación tivo lugar nestas xornadas da UNED de Ourense.
