O director de UNED Ourense obten o Premio Luis Tilve en Investigación e Divulgación Histórica
Jesús Manuel García resultou galardoado polo seu traballo sobre a depuración do maxisterio nacional na provincia de A Coruña entre 1936 e 1945
OURENSE, 13 de novembro de 2018.-O director do Centro Asociado á UNED en Ourense, Jesús Manuel García Díaz, foi galardoado co Premio de Investigación e Divulgación Histórica que cada ano concede en Galicia a Fundación Luís Tilve. O premio débese á investigación científica levada a cabo por García Díaz para estudar con detalle a depuración que o franquismo exerceu sobre os mestres nacionais que daban clase en escolas rurais e colexios de todo o territorio provincial da Coruña, desde 1936 ata 1945. Este traballo premiado baséase na tese de doutoramento de García, que xa conseguira na Universidade de Vigo a nota de sobresaliente cum laude.
Trátase da primeira gran investigación científica levada a cabo en todo o territorio dunha provincia en Galicia. Aínda que se publicaron estudos noutras provincias españolas, Galicia estaba falta de traballos que englobasen esta depuración administrativa nunha provincia completa. A Coruña rompe o xeo con esta investigación na que o seu autor estudou a purga de máis de dous mil mestres de primeiro ensino levado a cabo entre 1936 e 1945.
Para iso foi necesario recorrer a numerosos arquivos, sendo o principal o Arquivo Xeral da Administración (AGA), en Alcalá de Henares. Consultáronse numerosas publicacións periódicas, arredor de 600 obras bibliográficas recollendo datos de máis de dous mil expedientes de depuración de mestres e mestras de todos os municipios coruñeses. Iso permitiu construír unha base de datos con preto de 330.000 rexistros que facilitan trazar unha radiografía o máis precisa e apegada á realidade, abordada como non se fixo ata agora.
Este traballo mostra un estudo detallado de todas e cada unha das instancias depuradoras (Autoridades Gubernativa e Militar, Reitorado-Xunta de Decanos, Comisión Depuradora Provincial; Comisión de Cultura e Ensino, Ministerio de Educación Nacional coa Oficina Técnica Administrativa e a Comisión Superior Dictaminadora, para finalizar coa actuación do Xulgado Superior de Revisións). Estúdase o tempo transcorrido entre as resolucións dunha e outra instancia; o peso de cada instancia na resolución final do iter depurador, do mesmo xeito que é posible coñecer, dentro dos mestres que superaron devandito proceso absoltos, cantos deles resultaron sancionados nalgún momento dese percorrido depurador.
A investigación feita por Jesús Manuel García Díaz, cuxa tese foi dirixida polo doutor Xullo Prada Rodríguez, aborda de igual modo aspectos socioculturais da sociedade coruñesa da época grazas a un estudo e análise dos informes, que permiten ver e caracterizar aos delatores e aos acusados, cunha análise daquela sociedade e o que algúns autores denominan "paleta de grises", expresión que indica que non se pode reducir aquela sociedade en vencedores e vencidos
O secretario do xurado, Roxelio Pérez Poza, comunicou ao galardoado o veredicto, destacando que o Premio Investigación e Divulgación Histórica “ quere premiar vos estudos, investigacións ou traballos non eido dás ciencias sociais ou históricas, relativos ó mundo do traballo e as relacións laborais, á historia dás organizacións sociais, políticas e sindicais, así como as súas problemáticas e canto concirne ás condicións de vida e de traballo” O secretario fixo fincapé. Ademais, en que a investigación achegada por García Díaz “ cumpre, pola súa calidade, co obxectivo do premio e dás bases, contribuíndo a despexar feitos escuros ou pouco coñecidos dá historia contemporánea de Galicia, é polo que ou xurado, presidido por Fernando González Laxe, adoptou a decisión de prémialo”. Este estudo do doutor García Díaz vai ser tamén publicado pola propia Fundacion Luis Tilve.
O presidente da Deputación da Coruña, Valentín González Formoso, lembra que “ non existía ata ou momento un estudo histórico tan profundo e exhaustivo achega dun dous colectivos que sofreu con máis dureza a represión que ou réxime franquista impuxo durante algúns dous anos máis escuros dá nosa historia recente entre todos aqueles sectores sociais que se mantiveron fieis aos principios ideolóxicos dá República”. González Formoso felicitou ao autor do traballo “por unha publicación froito de anos de traballo e investigación para a súa tese de doutoramento, e á Fundación Luís Tilve, que permite que este interesante estudo vexa agora a luz en forma de libro e chegue a toda a sociedade coruñesa”.
Xunto a García Díaz tamén foron galardoados, na sección Acción Solidaria, o colectivo Amencer- ASPACE; en Defensa do Medio Ambiente e dos Bens Comúns, o premio é para J. Pedro Mansilla Vázquez, e o premio en Traballo Digno lévao Jesús Mosquera Sueiro.
O Premio de Investigación e Divulgación Histórica da Fundación Tilve existe desde o ano 2009. Desde entón obtivérono: Rosa María López González (2009); Emilio Garrido Moreira (2010); Ana Romeu Masiá e Carlos Pereira Martínez (2011); Aurora Marco López (2012); o documental O milagre de Ferrol. Unha historia dá construción naval, no que participan historiadores, académicos, catedráticos e outros especialistas como Alberto Lozano, Guillermo Esgribad, José María Branco; Jose María de Juan-García, José Antonio Rodríguez, Juan Esgribas, Miguel Godoy e Carmela Daviña (2013); Enriqueta Barranco Castelo e Fernando Girón (2014); Xaime Barreiro Gil (2015) e Luís Lamela García (2016).
O xurado deste año estivo presidido por Fernando González Laxe, e o formaron José Antonio Gómez Gómez, Salvador Fernández Moreda, Álvaro Ansias Bacelar; Carmen Avendaño Otero, Ana Romero Masiá, Tareixa Navaza González, María Xosé Rodríguez Galdo e Rogelio Pérez Poza.
UNED Ourense
Comunicación
