Unha investigación da UNED ‘despatologixa’ ás persoas transxénero

28 de junio de 2022

O libro Identidad de género: una aproximación psicobiológica, recolle os resultados de doce anos de investigación do Departamento de Psicobioloxía da UNED. Este equipo é pioneiro na investigación das variables biolóxicas da identidade de xénero. O texto integra por primeira vez as variables biolóxicas e sociais nun enfoque máis amplo e moderno da identidade de xénero.

OURENSE, 28 de xuño de 2022. O profesor da UNED e catedrático emérito de Psicobiología da UNED, Antonio Guillamón, salienta a meta destas investigacións: “Co obxectivo de explicar este aspecto tan importante da nosa natureza, analizamos a persoas cisxénero binarias (aquelas cuxa identidade de xénero coincide cos seus xenitais) e transxénero binarias (nas que ambos os dous aspectos non coinciden) utilizado técnicas de xenética molecular e de neuroimaxe estrutural e funcional. Igualmente estudamos os efectos epixenéticos e cerebrais do tratamento hormonal de afirmación de xénero”, explica o profesor.

Entre os achados máis importantes sobre identidade de xénero que se revelan nesta publicación, o profesor da UNED apunta que “a nivel cerebral, describiuse por primeira vez a existencia de fenotipos cerebrais relacionados coa identidade de xénero”. “En concreto, podemos distinguir catro tipos de cerebro (homes e mulleres cisxénero e homes e mulleres transxénero binarios) que se relacionan directamente coa percepción que cada individuo ten sobre o seu propio xénero. Estes achados foron corroborados por un estudo mega-analítico internacional moi recente. O que tamén observamos a nivel de estrutura cerebral confirmámolo con estudos de conectividade funcional estática e dinámica. A forma en que traballa a información o cerebro, como funcionan as redes neurais e interrelaciónanse no espazo e o tempo é peculiar de cada un dos fenotipos”, explica Guillamón.

Por outra banda, o libro explica como desde a xenética molecular describíronse variables xenéticas (polimorfismos dos xenes para receptores das hormonas sexuais) e epixenéticas (metilación do ADN) que se asocian aos fenotipos cerebrais descritos. “Os achados a nivel xenético e cerebral apuntan a que variantes na diferenciación sexual do cerebro subxacen aos diferentes fenotipos cerebrais relacionados coa identidade de xénero”, sinala o profesor.

O libro achega unha visión global da identidade de xénero dado que a aproximación é “dobre”, sinala Guillamón. “Por unha banda, facilítase unha explicación do porqué das variantes cis e transxénero. Os nosos datos remiten a unha diferenciación da cortiza cerebral propia de cada variante de identidade de xénero, uns achados que despatoloxizan ás persoas transxénero. Por outra banda, móstranse datos que explican como funciona o cerebro, a conectividade cerebral no espazo e o tempo en cada un dos fenotipos”.

“Con respecto ao por que”, continúa sinalando o experto, “os nosos datos tanto a nivel de xenética molecular como de neuroimaxe suxiren que cada variante fenotípica cerebral asociada aos homes e mulleres cisxénero e transxénero débese a unha diferenciación cerebral peculiar para cada un dos catro fenotipos”. En concreto, “obsérvase un maior grosor (zonas en añil da imaxe) en diferentes zonas da cortiza cerebral de cada un dos grupos, o cal se traduce en diferenzas nas funcións relacionadas con esas zonas específicas”.

“Se nos centramos no como”, expón Guillamón, “hai que abordar a conectividade funcional dinámica, isto é, como se propaga a información nas redes neurais. Aquí tamén observamos a existencia de catro fenotipos cerebrais. En consecuencia, a nosa explicación é que hai catro formas de diferenciación cerebral. Estes achados proporcionan unha base para afirmar que ser persoa transxénero non é unha patoloxía, é dicir, despatoloxizan a visión do transgénero".

En opinión do profesor Guillamón este enfoque “permite abordar por primeira vez as relacións entre as variables biolóxicas e sociais na emerxencia e a identidade de xénero”. “Calquera explicación da identidade de xénero ten que dar conta da influencia de ambos os tipos de variables e proporcionar un mecanismo explicativo común que explique todas as variantes. Este é o obxectivo último do libro”, conclúe o autor.

Finalmente, o catedrático engade: “o libro é a translación en castelán, nunha forma comprensiva e ordenada, dos achados do noso grupo de investigación nos últimos doce anos e da teoría que xeramos. Trátase de proporcionar a un público universitario xeneral e, tamén, a profesionais, unha explicación da identidade de xénero desde unha perspectiva integradora das variables biolóxicas e sociais”.