A mestura de filtros solares e o bisfenol A empregado para os seus envases pode danar aos invertebrados

21 de septiembre de 2020

Un estudo elaborado por investigadores do Grupo de Bioloxía e Toxicoloxía Ambiental da UNED desvela que as mesturas de filtros ultravioleta utilizados nas cremas solares e o plastificante bisfenol A utilizado para os seus envases alteran a transcrición de xenes esenciais para o correcto desenvolvemento, a detoxificación, a resposta á tensión e a reparación do ADN no invertebrado acuático Chironomus riparius. Este estudo foi publicado na revista Ecotoxicology and Environmental Safety.

OURENSE, 21 de setembro de 2020.-O consumo de cremas solares incrementouse nos últimos anos por un aumento na exposición á radiación solar, que pode producir danos na pel. Como resultado, superouse a produción de máis de 150 millóns de crema ao ano. Os envases que os conteñen son de plástico e na súa fabricación emprégase bisfenol A, un composto que xa está no punto de mira das axencias ambientais de todo o mundo polos seus efectos tóxicos. O uso das cremas solares en lugares de baño fai que estes compostos poidan chegar ao medio acuático en forma de mesturas, xerando un novo escenario que afecta os organismos presentes neste medio.

O estudo realizado Grupo de Bioloxía e Toxicoloxía Ambiental da Facultade de Ciencias da UNED aborda por primeira vez a avaliación dos efectos de dous filtros ultravioletas, o 2′- etilhexil 4- dimetilamino benzoato (OD- PABA) e o octocrileno (OC), e o plastificante bisfenol A (BPA) a nivel molecular e celular en invertebrados. A análise realizouse no Laboratorio de Bioloxía e Toxicoloxía Ambiental da Facultade de Ciencias da UNED estudando os cambios na expresión de xenes en larvas do mosquito Chironomus riparius por medio da técnica de PCR en tempo real.

Os resultados obtidos mostran que a concentracións ambientais estes compostos afectan a expresión de diversos xenes relacionados con cinco procesos biolóxicos esenciais, sendo o efecto máis intenso ao estar máis tempo en contacto coa mestura de compostos. Os resultados tamén indican que o octocrileno pode ter unha menor toxicidade que os outros dous químicos. Por último, a combinación dos dous filtros co BPA aumenta a toxicidade de ambos os filtros sobre o organismo de estudo.

Estes resultados permiten propoñer que a mestura de filtros ultravioleta con compostos que se transfiren desde os botes que os conteñen teñen a capacidade de alterar procesos biolóxicos esenciais que poden xerar danos a longo prazo nas poboacións de invertebrados, neste caso Chironomus riparius, diminuíndo a capacidade de resposta cara futuros danos e causando un importante efecto potencial no ecosistema pola súa posición na cadea trófica.

A nivel metodolóxico, esta investigación subliña a importancia do estudo dos efectos das mesturas nos test de toxicidade e pon de manifesto a necesidade de desenvolver as análises de expresión xénica como unha proveitosa fonte de novos biomarcadores.

Estes resultados foron obtidos polo grupo do profesor da UNED José Luis Martínez Guitarte e publicados na revista Ecotoxicology and Environmental Safety nun artigo titulado “Unveiling complex responses at the molecular level: Transcriptional alterations by mixtures of bisphenol A, octocrylene, and 2′-ethylhexyl 4- (dimethylamino)benzoate on Chironomus riparius”.

O devandito estudo conta co apoio do Programa Estatal de I + D + i Orientada aos Retos da Sociedade de España, en concreto do programa Ciencias y Tecnologías Medioambientais, para o que Ana Belén Muñiz González ten un contrato FPI da UNED.

COMUNICACIÓN UNED: El Bisfenol S y F pueden ser peligrosos para la salud humana y para la vida silvestre

COMUNICACIÓN UNED: Un estudio de la UNED afirma que algunas sustancias empleadas como alternativa al bisfenol A tampoco son seguras

COMUNICACIÓN UNED: Un estudio de la UNED muestra por primera vez los efectos del bisfenol A en el caracol Physa acuta